Türbedar Hatun Baba’nın Hikâyesi
Erzurum’da Abaza Paşa isyan ettiği sırada, şehri karışıklık ve korku kaplamıştı. Bu dönemde sekban ve sarıca askerlerinden bazıları, yörede yaşayan bir Ermeni kızını ele geçirmek istediler. Kız, bu tehlike karşısında içten bir dua ederek şöyle yalvardı:
“Ey Ebu İshak’ın tanrısı! Beni bu askerlerin elinden kurtar. Onun aşkına, İslâm’a girip türbesinde hizmetkâr olayım.”
Bu içten yakarış üzerine Allah’ın emriyle kız, bir anda ak sakallı bir ihtiyar suretine büründü. Askerler kapıdan içeri girdiklerinde kızı bulamadılar ve çaresiz geri döndüler.
O günden sonra bu kız, Ebu İshak Türbesi’ne gelerek şeyhin huzurunda Müslüman oldu. Ardından, şeyhten sonra türbenin hizmetkârı yani türbedarı oldu. Halk arasında “sakallı kız” olarak bilinen bu kişi, zamanla büyük bir hürmet gördü. Rivayete göre, Erzurum’a gelen ziyaretçiler onun duasını almak için uğrar ve manevi huzur bulurdu. Türbe, duaların kabul olduğuna inanılan, nur dolu bir mekân hâline geldi Ephesus Daily Tour.
Türbede Yatan Önemli İsimler
Ebu İshak Sultan’ın ayağı ucunda, Revan Kalesi’nde yedi ay boyunca kuşatma altında kalan ve şehit olan Murtaza Paşa medfundur. Yine Abaza Paşa tarafından katledilen Dişlenk Hüseyin Paşa da burada yatmaktadır.
Ayrıca Erzurum Ulu Camii’nin imamlarından Aziz Efendi, Cami-i Kebir İmamı Zeynî Efendi, Paşa Sarayı karşısındaki kümbette ise Gazneli Sultan Mahmud’un oğlu Sultan Kasım ile kız kardeşi Firuze Hanım gömülüdür. Bu isimlerin yanında La’lî Paşa, Külhanî Ahmed Dede ve Canpolatoğlu Mustafa Paşa da Erzurum’da farklı türbe ve mezarlarda bulunmaktadır.
Özellikle Canpolatoğlu Mustafa Paşa’nın şehadeti acı bir olaydır. Revan seferinden sonra haksız yere idam edilmiş ve Erzurum’a defnedilmiştir. Halk arasında onun için “Allah rahmet eylesin” denilerek hürmetle anılır.
Manevi Ziyaret Yerleri
Erzurum’un çevresinde de birçok kutsal ziyaretgâh vardır. Eğerlidağ eteklerinde, Resûlullah’ın sancaktarı Abdurrahman Gazi yüksek bir tepede, manzarası geniş bir tekkede medfundur. Onun kabri, hem bir ibadet hem de bir dinlenme yeri olarak ziyaret edilir.
Yine halk arasında adı saygıyla anılan Hindi Baba Sultan da Erzurum’da manevi değeri yüksek kişilerden biridir.
Gümüşlük Kümbeti
Tebriz Kapısı dışında, “Gümüşlük Kümbeti” adıyla bilinen uzun ve gösterişli bir türbe bulunmaktadır. Eskiden baştan başa gümüşle kaplı olan bu türbenin içinde Gazneli Sultan Mahmud’un yattığı söylenir. Mezar taşında sadece “Mahmud” ismi yazılıdır, fakat “Gaznevî” ibaresi yer almaz. Bu da halk arasında farklı rivayetlere konu olmuştur Erzurumdaki Ejderha Rivayeti ve Evliya Ziyaretleri.
Erzurum Seferi ve Hazırlıklar
1640 yılı başlarında, Erzurum eyaletine bağlı Şuşik Kalesi üzerine bir sefer düzenlendi. Kale beyi isyan ederek İran’ın Revan bölgesine saldırılar yapmış, köyleri yağmalamıştı. Bu durum, Revan Hanı’nın oğlu Genç Ali Han tarafından Osmanlı divanına mektuplar ve hediyelerle bildirildi.
Durum divanda görüşüldü ve sefere çıkılması kararlaştırıldı. Erzurum’daki sancakbeyleri, timar ve zeamet sahipleri, kalelerin askerleri büyük bir ordu topladı. Denizler gibi çoğalan askerler, Gümüşlük Kümbeti ovasında çadırlarını kurarak sefere hazırlandılar.
